Spectaculaire groei van mangrove op eiland gebouwd door Jan De Nul

Jan De Nul onderhoudt in Ecuador het toegangskanaal naar de haven van Guayaquil. Met het zand en slib dat ze daar baggerden, legden ze samen met een reeks partners een mangrove-eiland aan.

Zes maanden nadat de eerste mangrovebomen geplant werden, blijkt uit wetenschappelijke monitoring dat 30.000 mangrovebomen goed aan het groeien zijn, tot wel drie keer zo snel als gemiddeld.

Blauwdruk voor mangroveherstel

Mangroves zijn bijzonder waardevolle ecosystemen: ze houden koolstof vast, dienen als waterfilters, zijn hotspots voor biodiversiteit en beschermen kusten tegen erosie en overstromingen. Ze kunnen zelfs tot vier keer meer koolstof opslaan dan tropische bossen. Daarmee dragen ze ook bij tot de weerbaarheid van kustgemeenschappen tegenover de klimaatsverandering. Maar sinds 1980 is 50% van de mangroves in Ecuador verdwenen.

In 2023 startte Jan De Nul het project AquaForest samen met partners uit de overheid, wetenschap en industrie. AquaForest is bedoeld als een blauwdruk voor mangroveherstel, die op grote schaal en in verschillende regio’s wereldwijd kan worden geïmplementeerd. Het eiland van 50 hectare in Ecuador is het eerste voorbeeld.

Jelle Evenepoel, Manager Marine Environmental Department bij Jan De Nul:

Onze aanpak is gebaseerd op innovatieve eco-engineering, op maat van het lokale ecosysteem. Zo creëren wij de ideale randvoorwaarden voor mangrovegroei, zoals een geschikte bodemgesteldheid, waterdynamiek, drainage en een optimale dichtheid van de planten. En ook de bescherming van jonge mangrovebomen, met tijdelijke constructies zoals een waterdoorlatende wand van bamboe.

Spectaculaire groei

Eind vorig jaar rondde Jan De Nul de werken af en plantten ze samen met lokale organisaties 12.000 bomen en 10.000 zaailingen. In februari 2025 kwamen daar nog eens 11.500 zaailingen bij. Een lokale expert in mangroveherstel, Fundación Calisur, monitort elk kwartaal de groei en gezondheid van de mangroves. Daaruit blijkt dat 90% van de bomen en zaailingen overleeft, waardoor er vandaag zo’n 30.000 bomen aan het groeien zijn.

Daarmee is het de grootste horizontale groei die zij in zestien jaar mangroveherstel hebben waargenomen. Dat is volgens de organisatie te danken aan de optimale omstandigheden die het ontwerp van het eiland voor de mangroves creëert. De groei-index, gebaseerd op het aantal vertakkingen, bladeren en takken, is ruim drie keer zo hoog dan wat Fundación Calisur gemiddeld waarneemt op andere lokale mangrove herstel projecten.

Deze bevindingen benadrukken het belang van eco-engineering en van een zorgvuldig ontworpen ecosysteem en multidisciplinaire samenwerking bij natuurherstelprojecten.

“Mangroveherstel kan een belangrijke bijdrage leveren in de strijd tegen de klimaatverandering. En met AquaForest ligt er nu een schaalbare en betaalbare oplossing.”

Bedreigde vogelsoorten

De Ecuadoriaanse universiteit ESPOL en de organisatie Aves y Conservación monitoren ook de biodiversiteit op het eiland. Tot op heden konden de partners er 20 vogelsoorten observeren, waaronder de kleine strandloper en Wilson’s strandplevier, die door de International Union for the Conservation of Nature (IUCN) opgelijst werden als bijna bedreigde diersoorten.

Naast vogelsoorten doet ESPOL ook onderzoek naar ongewervelde organismen.

Andrea Reyes, coördinator voor het monitoringsprogramma van AquaForest bij ESPOL:

Tijdens de terreinbezoeken nemen we op verschillende plekken stalen, die we in de laboratoria van ESPOL onderzoeken om te kijken welke kleine en grotere ongewervelde organismen er al leven. Er zijn nu al 20 soorten gevonden, zoals weekdieren, ringwormen, stekelhuidigen en geleedpotigen. AquaForest is eigenlijk een levend laboratorium waar je kunt zien hoe een nieuw ecosysteem zich ontwikkelt en vormt. Het is een open leeromgeving voor onze studenten.

Bron van socio-economische activiteit

Ook voor de lokale gemeenschap in El Morro, waar het eiland vlakbij ligt, betekent AquaForest een meerwaarde.

Lucy Morales, voorzitter van de vrouwenvereniging Asopromanglar:

Wij hielpen mee met het planten van de zaailingen en bomen. Onze leden werkten aan de bouw van de waterdoorlatende wand van bamboe, waarbij ze nieuwe vaardigheden verwierven en een eerlijk inkomen verdienden. Onze kinderen leerden op school over het belang van mangroves. En naast een waardevol ecosysteem, is dit project ook een duurzame bron van inkomsten voor onze krabvissers, opent het deuren voor ecotoerisme en biedt het mogelijkheden voor de toekomst van onze regio.

AquaForest lijkt dus goed op weg te zijn om zijn doel te bereiken: een duurzaam en autonoom ecosysteem waar de mens niet meer hoeft in te grijpen. De komende maanden zullen de partners de ontwikkelingen van dit nieuwe ecosysteem verder monitoren en waar nodig aanpassingen of herstellingen doorvoeren om de jonge mangrovebomen de nodige bescherming te bieden. En ondertussen groeit de belangstelling voor het project.

Vicky Stratigaki, Lead Engineer en Coördinator voor AquaForest bij Jan De Nul:

We krijgen steeds meer de vraag of we de technieken en methodes die we binnen AquaForest ontwikkelden ook in andere regio’s kunnen toepassen. Het antwoord is ja! We werken altijd samen met lokale stakeholders om mangroveherstel efficiënt en op maat van lokale ecosystemen te ontwikkelen. Mangroveherstel kan een belangrijke bijdrage leveren in de strijd tegen klimaatverandering. En met AquaForest ligt er nu een schaalbare en betaalbare oplossing.

Erkenningen

AquaForest is een internationaal consortium, gecoördineerd door Jan De Nul. Partners zijn onder andere: South Pole, Mantis Consulting, Haedes, Universiteit ESPOL in Ecuador, Universiteit Antwerpen, Vrije Universiteit Brussel en de NGO Fundación Calisur. Het project wordt gesubsidieerd door de Vlaamse overheid via het Flanders International Climate Action Programma en door de International Union for Conservation of Nature (IUCN).