Een korte geschiedenis van de robotica

Van de allereerste robot in de jaren ’50 tot en met de huidige samenwerking tussen mens en machine: de automobielindustrie is het speelveld voor de robottechnologie.

Haast geen andere industriële sector is zo zeer in staat tot aanpassingen als de geautomatiseerde productie van voertuigen. Robots spelen hierbij een essentiële rol.

Van sciencefiction naar realiteit

Lang voordat de technologie realiteit werd, deden er al fantastische voorstellingen van robots de ronde in de literatuur. Het begrip robot stamt zelfs uit een toneelstuk van de Tsjechische schrijver Karel Čapek dat in 1920 is verschenen. Isaac Asimov heeft in een kort verhaal uit 1942 voor het eerst de term roboticagebruikt.

De Amerikaanse ingenieurs Devol en Engelberger, die werden geïnspireerd door de wereld van sciencefiction, besloten in 1956 voortaan samen te werken. Devol had al twee jaar eerder patent gekregen op een mechanische arm. Samen ontwikkelden zij de allereerste robot ter wereld. De Unimate #001. Al in 1959 werd het eerste prototype bij General Motors (GM) geïnstalleerd. In 1961 was de Unimate een vast onderdeel van de montagelijn. Zijn opgave was het lassen van gietdelen voor de carrosserie.

Een snelle ontwikkeling in de jaren ’70

In de volgende tien jaar werden robotsystemen overal in de auto-industrie ingevoerd. Dat was mogelijk omdat de constructies van de robots beweeglijker werden zodat ze verschillende taken flexibel konden uitvoeren. Daarbij golden twee voorwaarden: enerzijds de constructieve mogelijkheden van grotere vrijheidsgraden en een geschikte aandrijftechniek, anderzijds het programmeringspotentiaal aan de IT-kant.

In 1973 bracht het Duitse Kuka de eerste robot met zes assen en elektromechanische aandrijving op de markt. Tot op heden is dit de norm bij de constructie van robots. Het tweede vernieuwende element was de computerondersteunde programmering. In 1974 ontwikkelde het Zweedse Asea (tegenwoordig ABB) een robotarm met vijf assen die voor het eerst werd geprogrammeerd via een Intel-microcontroller.

De sprong naar onze tijd: de revolutie in de auto-industrie

Vrijwel geen andere sector is zo sterk geautomatiseerd als de automobielindustrie. Er is al geruime tijd een ontwikkeling gaande bij de massaproductie en de productie van op persoonlijke wensen afgestemde auto’s. Nu de partijgrootten afnemen en de eisen voor precisie en efficiëntie bij de productie hoger worden, zien autofabrikanten en toeleveranciers zich voor steeds grotere uitdagingen geplaatst.

Ook de robottechnologie levert een bijdrage hieraan. De nieuwste generatie robots dateert uit het eerste decennium van de jaren ’20 van deze eeuw. Cobotszijn robots die samenwerken. Zij zijn niet langer omgeven door veiligheidshekken, maar werken rechtstreeks samen met de mens. Anders dan industriële robots die op één taak zijn berekend, zijn cobots echte allrounders die fungeren als versterking en verlengstukken voor de menselijke arbeid. Ook voor de werknemers heeft een ondersteuning door cobots van de productie voordelen te bieden, omdat het werk minder eentonig wordt en dus veiliger en minder bevattelijk voor fouten.

Een blik in de nabije toekomst

Al in 2025 zullen computers en intelligente machines 52% van de totale werktijd voor hun rekening nemen en de mens nog maar 48%. Dit is de prognose van het Wereld Economisch Forum (WEF) in een studie van 2017. Toch is er geen reden voor bezorgdheid. Men gaat ervan uit dat er geen werkgelegenheid verloren zal gaan. Maar in de functieomschrijvingen zal de aandacht vooral liggen op de omgang met KI.

Wat is de oorsprong van deze ontwikkeling? Gebrek aan personeel, automatisering, industrie 4.0 en de hoge eisen die aan producten worden gesteld maakt robotisering onvermijdelijk in veel industriële sectoren. Hoewel robotsystemen tot nu toe vooral door grote industriële bedrijven worden toegepast, tellen nu ook MKB-bedrijven steeds vaker tot de doelgroepen voor het gebruik van flexibele robots.

Hoe is de huidige marktsituatie?

Kort gezegd: moeilijk. En dat geldt voor bijna alle branches. Een blik op de orderportefeuilles bij de producenten van machines en installaties toont dat de opdrachtboeken voller zijn dan ooit tevoren, maar dat de opdrachten haast niet uit te voeren zijn door de problemen bij de leveringsketens en de stijgende energiekosten. Bij een gemiddelde levensduur van robots van minimaal 15 jaar, biedt de aankoop van een gebruikt systeem een alternatief. Met name voor MKB-bedrijven die beschikken over een beperkt budget voor investeringen. Een bijkomend voordeel is dat er geen lange levertijden zijn. De installaties kunnen rechtstreeks in de lopende productie worden geïntegreerd. Om het met Charles Darwin te zeggen: ‘Niet de sterkste soort overleeft, ook niet de intelligentste, maar de soort die het beste reageert op veranderingen.’