Bij Sluis Eefde maakt Rijkswaterstaat een nieuwe dijk; hoe doen ze dat?

De dijk bij Eefde is bedoeld om Eefde en omgeving te beschermen tegen hoogwater van de IJssel.

Om ruimte te maken voor de voorhaven van de tweede sluiskolk bij Eefde, verleggen we deze dijk iets naar het noorden. Eerst bouwen we een nieuwe dijk en als deze klaar is, verwijderen we de oude. De werkzaamheden hiervoor zijn in maart 2018 gestart. Maar hoe maak je een nieuwe dijk?

Plaatsen damwanden Sluis Eefde

Zowel de oude als de nieuwe dijk bij Sluis Eefde bestaat aan één kant uit damwanden. Het werk begon daarom met het plaatsen van damwanden waar de nieuwe dijk komt. Voordat we damwanden konden plaatsen, hebben we eerst de bovenste grondlaag van de bestaande dijk weggehaald. Vervolgens werd een sleuf gegraven op de plek waar de nieuwe damwanden moeten aansluiten op de nieuwe sluis. De sleuven zijn nodig om de damwanden direct op de juiste diepte te kunnen aanbrengen. Na het graven van de sleuven hebben we zo snel mogelijk de damwanden geplaatst. Daarna zijn we verder gegaan met het plaatsen van de damwanden in de richting van het punt waar de Eefse Beek in de IJssel stroomt, de zogenoemde aflaat. Het merendeel van de damwanden zijn in de maanden mei en juni geplaatst.

Verstevigen damwanden

Nadat de damwanden zijn geplaatst, is achter de damwanden een sleuf gegraven. Dit zodat we achter de damwand metalen balken konden bevestigen, de zogenoemde gordingen. Vervolgens is ongeveer 1 m van de grond weggegraven aan de kant waar straks het water komt. Dit om de zogenoemde groutankers te kunnen plaatsen, die samen met de gordingen de damwand verstevigen. Hiervoor hebben we in mei en juni 2018 holle metalen stangen de grond ingebracht, die zijn bevestigd aan de gordingen. Vervolgens stortten we via de stangen een mengsel van beton en water (grout) de grond in. Wanneer de grout hard is, ontstaat aan het einde van de buizen een soort anker, vandaar de naam groutanker. Vervolgens zijn de groutankers strakgetrokken, zodat de ankers straks een deel van de druk van het water op de damwanden kunnen opvangen.

Maken kern en aanbrengen klei op de dijk

Tegelijk met het verstevigen van de damwanden, hebben we de kern van de nieuwe dijk gebouwd met zand. Zo zijn de contouren van de nieuwe dijk al een beetje zichtbaar. Als de kern van de dijk met zand af is, leggen we er een laag klei op om de dijk te verstevigen. De klei zorgt ervoor dat het zand in de dijk niet wegspoelt. Aan de waterzijde komt zware klei, die bestand is tegen de stroming en golven van de IJssel. Aan de kant van het land komt er een lichtere klei.

Afwerken van de dijk

De klei aan de waterkant zaaien we direct in, zodat het gras kan opkomen en groeien voor de winterperiode. De wortels van het gras voorkomen dat de klei wegspoelt. Aan de kant van het land maken we de dijk eerst een stukje hoger. Op een later tijdstip komen hier bomen. De grond wordt zodanig opgehoogd, dat de wortels van de bomen niet in de onderliggende klei groeien. Daarna komt er nog een laag teelaarde over en zaaien we ook dit gedeelte in met gras. Op de damwandconstructie komt een metalen afwerkingsrand van circa 50 cm breed. Als de damwand gereed is, komen voor de damwand palen voor de latere inrichting van de opstel- en wachtplaatsen van de nieuwe voorhaven. Vervolgens maken we bovenop de dijk tot aan de aflaat van de Eefse Beek een pad. Dit pad zal toegankelijk zijn voor wandelaars. Voor het najaar is de nieuwe dijk gereed.

Afrondende werkzaamheden sluis Eefde

Als de nieuwe dijk gereed is, kunnen we de oude dijk afgraven en de oude damwanden verwijderen. Ter bescherming van de bodem en van de afmeervoorziening leggen we voor de damwanden stenen neer. Op de dijk planten we een rij hoge bomen. Die zorgt ervoor dat de vleermuizen zich goed kunnen oriënteren en jagen. Zodra de bomen zijn gepland, zijn de vleermuisschermen overbodig. Tenslotte bevestigen we aan de palen voor de damwanden het drijvende remmingwerk voor de scheepvaart. Dit is nodig voor de wacht- en opstelplaatsen in de nieuwe voorhaven voor de tweede sluiskolk.

Hergebruik van materialen

Hergebruik van materialen vinden wij belangrijk. Daarom gebruiken we de grond en het zand dat we afgraven zoveel mogelijk opnieuw. De bovenste laag van de huidige dijk die is afgegraven, bewaren we en gebruiken we later als bovenste laag op de klei van de nieuwe dijk. Hierdoor ontstaat een bodem voor flora en fauna, zoals deze er ook voor de werkzaamheden was. De kern van de dijk maken we van zand dat we elders hebben uitgegraven. En het zand dat vrijkomt bij het graven van sleuven, wordt weer gebruikt om de nieuwe dijk op te hogen. Ook de klei van de oude dijk wordt opnieuw gebruikt bij het maken van de dijk aan de kant van het Twentekanaal.

Bron: Rijkswaterstaat