75 jaar Rotterdam-Kaapverdië – Van Kaap tot Kaap

‘Van Kaap tot Kaap’; deze vier woorden markeren een belangrijk gedeelte uit de Nederlandse historie dat voor een groot deel van de Nederlandse bevolking onbekend is.

In 2025 vieren we de 75-jarige aanwezigheid van Kaapverdianen in Rotterdam en van Rotterdam in Kaapverdië. De Kick-Off vindt plaats in november in Verhalenhuis Belvédère op Katendrecht want er is een bijzonder programma opgesteld: Van Kaap tot Kaap, een tentoonstelling, podcast, boek, film en een bijzondere zeereis voor Kaapverdische zeemannen met Rotterdamse jongeren.

Om dit 75-jarige jubileum tot een succes te maken, vooral voor Rotterdamse jongeren met minder middelen en mogelijkheden, zoeken wij sponsors, partners en donateurs, speciaal voor de Kick-Off in november op Katendrecht.

KAAPVERDIANEN IN ROTTERDAM

In de jaren 50 kwam een aantal zeemannen van de Kaapverdische eilanden aan in de Rotterdamse haven, op de kade van Katendrecht, de in de volksmond genoemde Kaap van Rotterdam. Al snel kwamen er duizenden naar onze havenstad die werkten bij de Nederlandse rederijen als Van Nievelt Goudriaan, P&O Nedlloyd, Pakhoed, Van Ommeren, KNSM, Mammoet Shipping, VNS, Jumbo Shipping, HAL, Spliethoff en meer. Eenmaal aan wal werkten ze met hun gezinnen zij aan zij met Rotterdammers hard mee aan de wederopbouw van Rotterdam. Ze kwamen terecht bij de Van Nellefabriek, Van Melle Snoep, wasserij Bombeke, GOM, Shell, Heineken, het Rotterdamse Engels, Hilton Hotel, Hago, Storm, het Dijkzigt en Ikazia ziekenhuis.

De Kaapverdiaanse Rotterdammers integreerden makkelijk en tegelijkertijd hielpen zij vanuit Rotterdam hun overzeese families en vrienden met de strijd om de onafhankelijkheid van Kaapverdië, vooral via culturele uitingen en muziek. Denk bijvoorbeeld aan de eerste Kaapverdische platenmaatschappij ter wereld die werd opgericht aan de Beukelsdijk en wereldsterren voortbracht als Césaria Evora, Bana, Ildo Lobo en Os Tubaroes, Zeca di Nha Reinalda en Bulimundo, Livity, Rabelados, Gil Semedo, en moderne sterren als Ferro Gaita en de Rotterdamse Nelson Freitas.

VAN KAAP TOT KAAP

De onafhankelijkheid werd uitgeroepen in 1975. In 2025 wordt in Kaapverdië de 50-jarige onafhankelijkheid groots gevierd. Nederland feliciteert Kaapverdië door mee te bouwen aan een nieuwe Cruise Terminal die in 2025 zal worden geopend in Porto Grande, Mindelo. Kaapverdianen in Rotterdam willen op hun beurt hun dankbaarheid en erkentelijkheid tonen aan Rotterdam, het ‘elfde eiland’.
Momenteel leven er meer dan 30.000 Kaapverdianen in Rotterdam! Samen met het Verhalenhuis Rotterdam op Katendrecht willen ze de bijzondere band van Rotterdam met Kaapverdië zichtbaar maken met een groot project Van Kaap tot Kaap: een tentoonstelling, een podcast, een boek, een film en een zeereis. We zoeken partners en sponsors die het project helpen te realiseren.
 
De Eendracht: zeilen naar Kaapverdië

Allereerst wordt eind dit jaar met Zeilschip Eendracht een tiendaagse reis gemaakt langs zes Kaapverdische eilanden, speciaal voor en met jongeren uit (vooral) Rotterdam-Zuid en Katendrecht en de Kaapverdiaanse gemeenschap.

De driemaster Eendracht is 35 jaar geleden gebouwd door Damen Shipyards en heeft Rotterdam als thuishaven. Het is een echt Tall Ship (60 (l) x 13 (b) x 5 (d)), is Nederlands’ grootste gaffeltopzeilschoener en is één van de grootste zeilschepen ter wereld.

Op de Eendracht werken jongeren actief mee en leren en ervaren zij hoe het werken aan boord je verder kan brengen. De Eendracht heeft een maatschappelijke doelstelling, is eigendom van de STC-Group en telt bijna 300 professionele en grotendeels vrijwillige bemanningsleden.
Tijdens de speciale reis zijn er op elk eiland ontmoetingen met verhalen van Rotterdamse Kaapverdianen en worden de Rotterdamse bijdragen in Kaapverdië getoond, zoals de ferryboten, de kades, de botanische tuin tot en met de bouw van de Cruise Terminal. Van deze reis wordt een film gemaakt die in 2025 zowel in het Verhalenhuis Rotterdam als in Cultureel Centrum Mindelo, Kaapverdië wordt getoond.

Sponsors en giften gezocht

De bijzondere zeereis met de Rotterdamse Eendracht voor de jongeren wordt al gefinancierd door het C.J. Jaskifonds. Wij zoeken aanvullende sponsoren die de kosten van de vliegtickets van de deelnemers (naar het vertrek- en eindpunt van het schip op het eiland Sal) alsmede het maken van de documentaire kunnen helpen realiseren, hiervoor is een totaalbudget van minimaal € 35.000 nodig.

Doelgroepen

Jongeren 16 t/m 27 jaar uit Rotterdam, met name Katendrecht en Zuid, vooral zij die niet of niet vaak deelnemen aan culturele activiteiten of de middelen missen om mee te doen. Ook de jonge, derde generatie Kaapverdianen in de stad en de oudsten, de eerste generatie Kaapverdianen in Rotterdam.

Project

Het initiatief is van Jorge Oliveira Lizardo en Melanie Soares van Verhalenhuis Belvédère. Hun (groot)ouders waren een van de eerste Kaapverdianen die zich in Rotterdam vestigden. Zij zijn al meer dan tien jaar de organisatoren van het jaarlijkse São João festival op het Rotterdamse Heemraadsplein. Het festival is in 2020 officieel tot UNESCO Nederlands Immaterieel Erfgoed benoemd. Jorge zegt hierover: ,,We hebben als tweede generatie een nog grotere verantwoordelijkheid gekregen om de verhalen, tradities en cultuur te borgen en over te dragen aan jongeren. Om hier actief aan bij te dragen werken wij nauw samen met stichting Verhalenhuis Belvédère.”

Verhalenhuis Belvédère (Rotterdam-Katendrecht) is het eerste huis voor immaterieel erfgoed in Nederland. Belvédère wil de verhalen van mensen en gemeenschappen in de hedendaagse stad zichtbaar maken en ontmoetingen en uitwisseling creëren via luistervoorstellingen, groepsportretten, stadsontdekkingstochten, volkskeukenprogramma’s, erfgoedprogramma’s en (meemaak)tentoonstellingen. De vorm is telkens anders, de werkwijze hetzelfde: gastvrij, positief en persoonlijk. De programma’s en projecten vinden plaats op de meest uiteenlopende locaties én in de thuisbasis, een legendarisch pand op Katendrecht in 1894 al Belvédère geheten. De thuisplek wordt gerund als vrijwilligersbedrijf en wil stadgenoten, van bewoners, ondernemers, schrijvers en makers stimuleren hun passie, talent en vakmanschap in te zetten voor de stad en het geluk van Rotterdammers.

Van Kaap tot Kaap partners

De viering van 75 jaar Rotterdam-Cabo Verde wordt gerealiseerd met hulp van de volgende partijen: stichting De Eendracht, stichting C.J. JaskiFonds, Verhalenhuis Belvédère, Stadsarchief Rotterdam, stichting CCM Centro Cultural de Mindelo and Praia (CV), de Kaapverdische Minister van Zee en Diaspora Jorge dos Santos, de Kaapverdische Minister van Cultuur Augusto da Veiga, de Kaapverdische Minister van Buitenlandse Zaken (voormalig ambassadeur van Kaapverdië in Brussel), het Kaapverdiaanse Consulaat in Rotterdam, ENAPOR CV, Stichting Bruggenbouwers.